Monthly Archives: Σεπτεμβρίου 2014
Εντυπωσιακή η συμμετοχή των παιδιών στην 3η Καλοκαιρινή Εκστρατεία της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Τρικάλων με τίτλο «Ό,τι κι αν σκέφτεσαι, σκέψου το αντίθετο – Οι αντίθετοι κόσμοι συναντιούνται στις βιβλιοθήκες! »
Σε μία κυψέλη δημιουργικότητας μετατράπηκε η Δημοτική Βιβλιοθήκη Τρικάλων η οποία με πρωτοβουλία και συντονισμό του Future Library και με αποκλειστικό δωρητή το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, πραγματοποίησε την 3η Καλοκαιρινή Εκστρατεία, με τίτλο «Ό,τι κι αν σκέφτεσαι, σκέψου το αντίθετο- Οι αντίθετοι κόσμοι συναντιούνται στις βιβλιοθήκες!» και κύριο σκοπό της την προώθηση της ανάγνωσης και της δημιουργικότητας.
«Το σωστό» και «το λάθος», «το χοντρό» και «το αδύνατο», έννοιες αντίθετες, που μας βοηθούν να αντιληφθούμε και να ερμηνεύσουμε τον κόσμο και τη ζωή και μας μυούν στη διαλεκτική, «Μια μέρα με φως και σκοτάδι» , «Η μέρα του άγριου και του ήμερου», «Η μέρα της αρχής και του τέλους», «Η μέρα του κρύου και του ζεστού» και πολλές άλλες, έδωσαν το έναυσμα για δράσεις και συζητήσεις, ενθάρρυναν την ουσιαστική επαφή των παιδιών με τα ίδια τα βιβλία, την ανάγνωση και τους χώρους της βιβλιοθήκης κτίζοντας μια μόνιμη σχέση μαζί τους.
Παράλληλα, η Δημοτική Βιβλιοθήκη Τρικάλων με την Καλοκαιρινή Εκστρατεία ανανέωσε την συλλογή της με καινούργια βιβλία και εργαστηριακά είδη φυσικής που προσέφερε το Future Library.
Οι εκδηλώσεις ανήλθαν στις σαραντατέσσερις (44) με την συμμετοχή εξαίρετων εθελοντών εμψυχωτών – δημιουργών της τοπικής κοινωνίας οι οποίοι με έμπνευση και αγάπη υλοποίησαν δράσεις , αφηγήθηκαν ιστορίες με νέους ήρωες σε παραμυθένιους κόσμους, έφτιαξαν μουσικά όργανα και ανεμοδείκτες, έπαιξαν ατομικά και ομαδικά παιχνίδια, σχεδίασαν χάρτες, ζωγράφισαν, τραγούδησαν, κατασκεύασαν, έφτιαξαν ιστορίες και ρούχα, πειραματίστηκαν και γενικά δημιούργησαν ένα κόσμο όπου κυριαρχούσε το βιβλίο και η απόλαυση της ανάγνωσης.
Διαβάστηκαν και δραματοποιήθηκαν πολλές ιστορίες μεταξύ των οποίων οι ακόλουθες:
- «Δέκα και ένα παραμύθια σοφίας για καιρούς κρίσης και άλλων δεινών» της Λιλλής Λαμπρέλλη
- « Εκεί που κατοικούν τα άγρια τέρατα» του Μωρίς Σεντάκ
- «Εγώ ο πιο δυνατός» του Mario Ramos
- «Ο γαργαληστής» του Δημήτρη Μπασλάμ
- « Ασχημόπαπο» και « Τα καινούργια ρούχα του αυτοκράτορα» του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν
- «Τα κόκκινα ξυλοπόδαρα» του Eric Puybaret
- « Ο Τρυφεράκανθος» της Ελένης Πριοβόλου
- « Το σκοτάδι φοβάται τον Νικόλα» του Αντώνη Παπαθεοδούλου
- «Αυτό δεν είναι το καπέλο μου» του Jon Klassen
Στις δράσεις συμμετείχαν 2.770 παιδιά πολλά εκ των οποίων προσέγγισαν τον χώρο της Δ.Β. για πρώτη φορά και έγιναν τακτικά της μέλη με την προοπτική δανεισμού βιβλίων και συμμετοχής σε δραστηριότητες. Ο αριθμός των δανεισθέντων βιβλίων στη διάρκεια των εκδηλώσεων ανήλθε στα 4.000.
Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Τρικάλων ευχαριστεί θερμά τους εθελοντές εμψυχωτές (κατ΄αλφαβητική σειρά) Αρκουμάνη Αρτέμη, Βλάχου Έφη, Γραβάνη Αχιλλέα, Ιακωβάκη Βίκυ, Κατσανούλη Μαρία, Κοπάνου Κατερίνα, Κουτούπη Μαρία, Κρομμύδα Φιλίτσα, Μαραγκού Ιλάειρα, Μούρκα Αφροδίτη, Νίκου Κατερίνα, Ντινοπούλου Βίλλυ, Οικονόμου Όλγα, Παπαγιαννούλη Ντίνα, Παπαδοπούλου Δάφνη, Παπανικολοπούλου Κατερίνα, Παππά Βάσια, Παππά Βασίλειο, Σιώμου Στέλλα, Τάμπα Έντα ,Τζιμούλη Θανάση.
Ευχαριστεί επίσης τον τοπικό έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο για την αρωγή τους στην επιτυχημένη διεξαγωγή των δράσεων μέσα από την συστηματική και ουσιαστική προβολή τους.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ THΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ
Τρίτη 7 και 14 Οκτωβρίου, ώρα 17:00 – 18:30
Συνεργασία με το Κέντρο Συμβουλευτικής Υποστήριξης Γυναικών Θυμάτων Βίας του Δήμου Τρικκαίων
Αφήγηση και δραματοποίηση παραμυθιού με τίτλο
« Ηρεμία, έξω η βία !!» της Girardet Sylvie.
Η δράση γίνεται στα πλαίσια της πρωτογενούς πρόληψης για την ευαισθητοποίηση των παιδιών σχετικά με το φαινόμενο της βίας δίνοντας έμφαση στην υιοθέτηση συμπεριφορών που βασίζονται στη μη βίαιη επικοινωνία.
Με την ψυχολόγο Βασιλική Γκουγκουστάμου & την κοινωνική λειτουργό Χρυσάνθη Τζήκα
Για παιδιά Α΄- Β΄- Γ΄ Δημοτικού στο Παιδικό τμήμα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης
Πέμπτη 9 και 16 Οκτωβρίου, ώρα 17:00 – 19:00
Συνεργασία με το Κέντρο Συμβουλευτικής Υποστήριξης Γυναικών Θυμάτων Βίας του Δήμου Τρικκαίων
Δράση για να κατανοήσουν τα παιδιά την έννοια της ισότητας μεταξύ των δύο φύλων και της δυνατής βίωσης κοινών συναισθημάτων παρά τα ενδεχόμενα διαφορετικά εξωτερικά χαρακτηριστικά. Η δράση περιλαμβάνει δύο φάσεις με τίτλους «Το ολόγραμμα» και «Το κουτί των συναισθημάτων».
Με την ψυχολόγο Βασιλική Γκουγκουστάμου & την κοινωνική λειτουργό Χρυσάνθη Τζήκα
Για παιδιά Δ΄- Ε΄- ΣΤ΄ Δημοτικού στο Παιδικό τμήμα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης
Τετάρτη 29 Οκτωβρίου, ώρα 18:00 – 19:00
«Δραστηριότητες για γονείς και παιδιά». Η δράση αφορά την ενημέρωση των γονέων για διάφορες δραστηριότητες και παιχνίδια, ανάλογα με την ηλικία, και έχει ως στόχο την ενίσχυση των δεξιοτήτων και τη διευκόλυνση της μάθησης των παιδιών.
Με την Κατερίνα Κοπάνου, εργοθεραπεύτρια
Για γονείς παιδιών 2 – 4 ετών στο Παιδικό τμήμα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης
Κάθε Τετάρτη από 5 έως 26 Νοεμβρίου,
ώρα 17:30 – 18:30
«Μια διαφορετική προσέγγιση του βιβλίου»
Η δράση περιλαμβάνει τέσσερις ενότητες:
Α) 5 Νοεμβρίου
«Βιβλία αφής και παιχνίδια αφής» τα παιδιά εξοικειώνονται με την αίσθηση της αφής με ειδικά επιλεγμένα βιβλία και εξερευνούν διάφορους τρόπους παιχνιδιού και μάθησης, μέσα από την ενασχόληση τους με ποικιλία υλικών αφής.
Β) 12 Νοεμβρίου «Εκπαιδεύοντας τα ματάκια μας».Με σχετικά βιβλία και συγκεκριμένες δραστηριότητες τα παιδιά θα εξασκήσουν την οπτική τους αντίληψη, θα συνθέσουν οπτικές εικόνες, θα εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές καθώς και κ.α.
Γ) 19 Νοεμβρίου «Με ένα βιβλίο…βιδώνω, ξεβιδώνω και συναρμολογώ!» τα παιδιά γνωρίζουν τον κόσμο των κατασκευών και εξερευνούν διαφορετικές παιδικές κατασκευές.
Δ) 26 Νοεμβρίου «Μύρισαν Χριστούγεννα!!» Αφή…όσφρηση…γεύση…ακοή… μας ξεναγούν στο μαγικό κόσμο των Χριστουγέννων
Με την Κατερίνα Κοπάνου, εργοθεραπεύτρια
Για παιδιά προσχολικής ηλικίας 2- 4 ετών στο Παιδικό τμήμα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης
Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου, ώρα 19:00 – 21:00
Συνεργασία με το Δημοτικό Ωδείο Τρικάλων
«Αναφορά στη Μουσική Τεχνολογία: Ιστορική αναδρομή και εξέλιξη έως σήμερα»
Μουσική εκπαιδευτική δράση με τον καθηγητή του Δημοτικού Ωδείου Τρικάλων, κ. Ανδρέα Τσέγα.
Για εφήβους και νέους στο τμήμα της Δημοτικής
Βιβλιοθήκης «Ελκυστικοί Χώροι» (Media Lab)
Πέμπτη 18 Δεκεμβρίου, ώρα 17:30 – 19:00
Συνεργασία με το Δημοτικό Ωδείο Τρικάλων
Μουσικοαφηγηματική παρουσίαση του παραμυθιού «Φρικαντέλα, η μάγισσα που μισούσε τα κάλαντα» του Ευγένιου Τριβιζά.
Με τη συμμετοχή: α) της Παιδικής Χορωδίας του ΔΩΤ με συνοδεία πιάνου και μαέστρο την Ελένη Ζιάκα και β) της ηθοποιού Βίκυς Ιακωβάκη.
Για παιδιά Δημοτικού στο Παιδικό τμήμα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης.
Για την συμμετοχή στις δράσεις απαιτείται προεγγραφή στη Δημοτική Βιβλιοθήκη, τηλ.: 24313/53565. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
8 Σεπτεμβρίου / Διεθνής Ημέρα Εξάλειψης του Αναλφαβητισμού. Με παγκόσμιο στόχο την αφύπνιση της συνείδησης και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια
Τελικά πόση δύναμη κρύβεται μέσα στη γνώση; Η απάντηση είναι πολλή. Αυτό θέλει να φωνάξει σε όλον τον κόσμο σήμερα η UNESCO. Να εξαλείψει την ανισότητα, να ακρωτηριάσει την πνευματική φτώχεια, να απελευθερώσει τον άνθρωπο.
«Αναλφάβητος είναι όποιος δεν έχει αποκτήσει τις αναγκαίες γνώσεις και ικανότητες για την άσκηση όλων των δραστηριοτήτων για τις οποίες η γραφή, η ανάγνωση και η αρίθμηση είναι απαραίτητες.»
Ο αναλφαβητισμός είναι ένα πολυσύνθετο πρόβλημα, κοινωνικό, πολιτικό, πολιτισμικό, οικονομικό. Η UNESCO ξεχωρίζει δύο κατηγορίες αναλφαβητισμού. Οργανικά αναλφάβητος είναι ο άνθρωπος που δεν μπορεί να διαβάσει, να γράψει και να αριθμήσει. Ο λειτουργικά αναλφάβητος είναι αυτός που διδάχτηκε γραφή και ανάγνωση, αλλά στη συνέχεια δεν καλλιέργησε αυτές τις γνώσεις, με αποτέλεσμα να μη είναι σε θέση να τις εφαρμόσει. Το τελευταίο αυτό είδος αναλφαβητισμού είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό καθώς είναι δύσκολο να καταγραφεί.
Και σαν να μην έφταναν αυτά. έρχεται στις μέρες μας να προστεθεί και ο «ψηφιακός αναλφαβητισμός» ο οποίος συνδέεται με τη δυνατότητα χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας και πληροφόρησης. Σημειωτέον ότι τα δύο τρίτα του πληθυσμού της Ελλάδας είναι «ψηφιακά αναλφάβητοι», ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από τον μέσο όρο της Ευρώπης.
Ο υπολογισμός του αναλφαβητισμού ενός κράτους γίνεται συνήθως για τα άτομα άνω των 15 ετών που δεν έχουν τις ικανότητες γραφής και ανάγνωσης. Τα ποσοστά παγκοσμίως δεν κρύβουν εκπλήξεις μιας και σε χώρες όπου ανθίζει η παιδική εργασία, εντείνονται οι πολεμικές συγκρούσεις και χάνονται τα δικαιώματα των γυναικών, το φαινόμενο γίνεται πιο έντονο. Η εκμετάλλευση, η προσφυγιά και τα στερεότυπα υποβαθμίζουν την ανάγκη για μάθηση. Περίπου 793 εκατομμύρια ενήλικες στον κόσμο, στην πλειοψηφία τους γυναίκες, δεν ξέρουν να διαβάζουν ούτε να γράφουν. Σε έντεκα χώρες ποσοστό μεγαλύτερο από το 50% των ενηλίκων είναι αναλφάβητο. Περίπου 67 εκατομμύρια παιδιά δεν παρακολουθούν μαθήματα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και 72 εκατομμύρια έφηβοι δεν μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμά τους στην παιδεία.
Θέλετε να μιλήσουμε με «ελληνικά» νούμερα; Σύμφωνα, λοιπόν, με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, αναλφάβητο θεωρείται το 3,6% του πληθυσμού, όμως ανεπισήμως τα ποσοστά είναι ακόμη μεγαλύτερα, φτάνοντας ακόμα και το 12% με 13%. 35 χρόνια μετά τη Συνταγματική κατοχύρωση της 9χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης περίπου 8.000 παιδιά στερούνται κάθε χρόνο το Γυμνάσιο τη στιγμή που άλλα 5.000 με 7.000 παιδιά εγκαταλείπουν κάθε χρόνο το σχολείο τους. Σε σχολεία λαϊκών περιοχών, μεγάλων αστικών κέντρων και της υπαίθρου δεν ολοκληρώνει το Γυμνάσιο το 20%- 60% των μαθητών ενώ άλλα 130.000 παιδιά με μαθησιακά προβλήματα ή αναπηρίες δε θα βρουν θέση σε ειδικό σχολείο. Όλα αυτά τα στοιχεία δίνουν τα επίπεδα αλφαβητισμού των ενήλικων πολιτών και κατατάσσουν την Ελλάδα στην 35η θέση παγκοσμίως.
Αποδεικνύεται έτσι ότι ο αναλφαβητισμός αποτελεί μια μάστιγα που διαρκώς αναπαράγεται με νέες μορφές πλήττοντας όχι μόνο τις φτωχές αλλά και τις ανεπτυγμένες χώρες. Η εγκατάλειψη του σχολείου είναι μια από τις πιο επώδυνες μορφές που παίρνει η ανισότητα, η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός. Ο ΟΗΕ ξεκαθαρίζει ότι πρόκειται για εκπαιδευτική βαρβαρότητα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και εκφράζει τη λύπη του που ο αναλφαβητισμός είναι σπάνια θέμα προτεραιότητας των κρατών.
Ωστόσο, η καταπολέμηση αυτού του φαινομένου δεν πρέπει να επαφίεται μόνο στο κράτος. Πρέπει να αποτελεί μια συλλογική διαδικασία συνειδητοποίησης, ενεργοποίησης, κινητοποίησης και απελευθέρωσης των ανθρώπων και γι’ αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη συμμετοχή αυτών που αφορά άμεσα, των ίδιων των αναλφάβητων.
«Η εξάλειψη του αναλφαβητισμού ξεκλειδώνει τη δυνατότητα του ατόμου να οραματιστεί και να δημιουργήσει ένα περισσότερο υποσχόμενο μέλλον. Ανοίγει το δρόμο για περισσότερη δικαιοσύνη, ισότητα και πρόοδο. Μπορεί να βοηθήσει τις κοινωνίες να επουλώσουν τις πληγές τους, να προχωρήσουν τις πολιτικές διεργασίες και να συμβάλουν στο κοινό καλό. Παρά την πρόοδο, ο αναλφαβητισμός συνεχίζει να ταλανίζει εκατομμύρια ανθρώπους και ιδιαίτερα γυναίκες και νεαρές κοπέλες. Αποδυναμώνει τις κοινότητες και υπομονεύει τις δημοκρατικές διαδικασίες μέσω της περιθωριοποίησης και του αποκλεισμού. Αυτές και οι άλλες συνέπειες μαζί μπορούν να αποσταθεροποιήσουν την κοινωνία.» (Μπαν Κι-Μουν, Γενικός Γραμματέας ΟΗΕ)
«Η αμάθεια είναι η χειρότερη σκλαβιά.» (Ανατόλ Φρανς)
8 Σεπτεμβρίου : Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη του Αναλφαβητισμού
Η μάστιγα του αναλφαβητισμού
Η 8η Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί ως διεθνής μέρα για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού. Ο αναλφαβητισμός εξακολουθεί και να είναι μια μάστιγα που διαρκώς αναπαράγεται με νέες μορφές, πλήττοντας όχι μόνο τις φτωχές, αλλά και τις ανεπτυγμένες χώρες.
Η εκπαιδευτική βαρβαρότητα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης αποτυπώνεται στους πίνακες της ντροπής: περίπου 793 εκατομμύρια ενήλικες στον κόσμο, στην πλειονότητά τους νεαρά κορίτσια και γυναίκες, δεν ξέρουν να διαβάζουν ούτε να γράφουν. Περίπου 67 εκατομμύρια παιδιά σχολικής ηλικίας δεν παρακολουθούν μαθήματα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και 72 εκατομμύρια έφηβοι, που θα πρέπει να φοιτούν στον πρώτο κύκλο της δευτεροβάθμιας, δεν μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμά τους στην παιδεία.
Καταθλιπτική είναι η κυριαρχία του αναλφαβητισμού στις ασθενέστερες τάξεις και στρώματα που ζουν σε συνθήκες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Η εγκατάλειψη του σχολείου είναι μια από τις πιο επώδυνες μορφές που παίρνει η ανισότητα, η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός αντανακλώντας τη διαίρεση της κοινωνίας σε τάξεις. Στη χώρα μας, 35 χρόνια μετά τη συνταγματική κατοχύρωση της 9χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης, περίπου 8.000 παιδιά «αποκλείονται» κάθε χρόνο από το γυμνάσιο!
Αναλφαβητισμός δεν σημαίνει μόνο άγνοια ανάγνωσης, γραφής και αρίθμησης. Ο οργανικός αναλφαβητισμός, η άγνοια ανάγνωσης, γραφής και αρίθμησης είναι η κορυφή του παγόβουνου. Υπάρχει και ο λειτουργικός αναλφαβητισμός. «Σήμερα αναλφάβητος θεωρείται ο άνθρωπος που δεν μπορεί να κατανοήσει μια απλή παρουσίαση γεγονότων, τα οποία αναφέρονται στην καθημερινή του ζωή». Διαπιστώνεται ότι στις αναπτυγμένες χώρες ένας στους τέσσερις ενηλίκους δεν διαθέτει αυτές τις ικανότητες. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια μια «άλλη» μορφή αναλφαβητισμού έρχεται να πυκνώσει τις παλιές στρατιές των οργανικά αναλφάβητων με νέο αίμα. Σε χιλιάδες μαθητές, οι οποίοι ολοκληρώνουν τις γυμνασιακές και λυκειακές σπουδές τους, παρατηρούνται σοβαρά προβλήματα κατανόησης ενός κειμένου, αδυναμία να εκφραστούν, να συντάξουν μια ολοκληρωμένη πρόταση, να συνδυάσουν τις γνώσεις που έχουν λάβει προκειμένου να εξηγήσουν ένα απλό φυσικό φαινόμενο ή ένα κοινωνικό ή ιστορικό γεγονός.
Επιπλέον όλο και πιο έντονος παρουσιάζεται ο νέος «ψηφιακός αναλφαβητισμός», που συνδέεται με τη δυνατότητα χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας και πληροφόρησης. Τα δύο τρίτα του πληθυσμού της χώρας μας είναι «ψηφιακά αναλφάβητοι», ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από τον μέσο όρο της Ευρώπης.
Αυτές οι σύγχρονες μορφές αναλφαβητισμού συνδέονται άρρηκτα με την κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη πολιτική που γκρεμίζει τη δημόσια εκπαίδευση καταργώντας σχολεία, ακόμα και τη δωρεάν διανομή σχολικών βιβλίων, συρρικνώνοντας τους διορισμούς και θυσιάζοντας το δικαίωμα στη μόρφωση στον βωμό της κερδοφορίας των επιχειρήσεων ως καύσιμη ύλη για τη διαμόρφωση «χρήσιμων ηλιθίων» και όχι ελεύθερων και σκεπτόμενων πολιτών. Ωστόσο, η βασική αιτία του αναλφαβητισμού βρίσκεται στη δομή και στην οργάνωση των σύγχρονων κοινωνιών. Οι κοινωνικές ανισότητες καθιστούν αδύνατη την κατοχύρωση του κοινωνικού δικαιώματος για ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση σε όλους, ανεξάρτητα από την κοινωνική προέλευση, το φύλο, την ηλικία και το θρήσκευμα.
Η εξάλειψη του αναλφαβητισμού προϋποθέτει τη συλλογική δράση κατά των κοινωνικών ανισοτήτων και του κοινωνικού αποκλεισμού. Συνδέεται με τους κοινωνικούς αγώνες για την πλήρη κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την προοπτική οικοδόμησης μιας ανθρωποκεντρικής κοινωνίας.
Από τον Γιώργο Κ. Καββαδία, Eκπαιδευτικό -ερευνητή.
10 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ
ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΡΙΑΡΑΣ: «Διδασκαλία του ήθους δεν υπάρχει. Μαθαίνουμε την τεχνική. Πώς να μεταδώσουμε τις γνώσεις. Αλλά πώς να βελτιώσουμε το ήθος του ανθρώπου δεν το μάθαμε..
Πέθανε το βράδυ της Παρασκευής, στο σπίτι του στη Θεσσαλονίκη, σε ηλικία 108 ετών, ο καθηγητής Εμμανουήλ Κριαράς – η γηραιότερη εν ζωή προσωπικότητα της χώρας.
«Δεν ήλπιζα τόσο μακρά ζωή… Θυμάμαι -ξέρετε- τον κομήτη του Χάλευ, την εμφάνιση του Βενιζέλου, παρέστην – μικρό παιδί- σε ένοπλο συλλαλητήριο στην Κρήτη…».
Πέρασαν 107 χρόνια από το Νοέμβριο του 1906 οπότε γεννιόταν στον Πειραιά ο Εμμανουηλ Κριαράς, πέρασαν περι τα 100 από την παιδική του ζωή στη Μήλο, την εφηβική αργότερα στην Κρήτη (τόπο καταγωγής των γονιών του), την Αθήνα ύστερα για σπουδές στη Φιλοσοφική σχολή και για εργασία (επι 20 συνεχή χρόνια στο Μεσαιωνικό Αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών). Μεσολάβησε το Μόναχο και το Παρίσι κι ύστερα «ανέβηκε» στη Θεσσαλονίκη (Απο το 1950 οπότε εκλέχτηκε στη θέση του τακτικού καθηγητή της μεσαιωνικής ελληνικής φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της). Μέχρι το 1968 δίδασκε κυρίως μεσαιωνική φιλολογία. Ηταν τότε που τον εξώθησε σε παραίτηση- συνταξιοδότηση η Χούντα.
Εκτοτε, ήταν …ομότιμος καθηγητής (συνταξιούχος) επι 45 χρόνια .
Απολύθηκε απ τη Χούντα αλλά, συνέχισε. Με τη σύνταξη του Λεξικού της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας, με τη μαχητική στήριξη της δημοτικής και του μονοτονικού συστήματος (πρόεδρος της επιτροπής για το μονοτονικό το 1981), με τη συγγραφή και τις εκδόσεις και ένα μηνα πριν τα 103 του χρόνια τοποθετήθηκε στην τελευταία -τιμητική- θέση του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ.
«Είμαστε τραγικές μορφές. Το γεγονός ότι έχουμε συνείδηση δεν νομίζω ότι είναι στοιχείο ουσιαστικής ευτυχίας. Ο άνθρωπος ζει πιο ευτυχισμένα όταν δεν έχει συνείδηση της τραγικότητας της ζωής του. Εγώ – δυστυχώς – την έχω. Επιθυμία μου είναι πλέον να μη ζήσω. Είναι βάρος πια η ζωή μου» μου έλεγε προ εξαετίας -μόλις που είχε «κατακτήσει» το «Αιωνόβιος .
Αλλαξε σύντομα γνώμη. Δυο-τρία χρόνια μετα δήλωνε «»Οχι δε φοβάμαι το θάνατο. Δεν θέλω όμως να πεθάνω αμέσως… Θέλω να ολοκληρώσω τις εκκρεμότητες των κειμένων μου»..
«… Βλέπω τη ζωή του ανθρώπου στη γή ως ένα τραγικό γεγονός. Διότι δεν δίδει η ζωή ευτυχία. Ο άνθρωπος είναι τραγική μορφή στη γή. Το γεγονός ότι έχει συνείδηση δεν νομίζω ότι είναι στοιχείο ουσιαστικής ευτυχίας.
Και πρόσφατα (στα τέλη του 2011 -μεσούσης της οικονομικής κρίσης) ο …σοφός καθηγητής δήλωνε: «Στην υπερεκατονταετή ζωή μου δεν θυμάμαι ποτέ αντίστοιχη περίοδο με ανάλογα πολιτικά και κυρίως – οικονομικά αδιέξοδα. Θα ήθελα να ειχε πεθάνει , να μην είμαι αναγκασμένος να βιώνω αυτές τις καταστάσεις στον τόπο μου. Φταίμε κι εμείς . Λειτουργήσαμε ολοι – κυβέρνηση και πολίτες κατά το χειρότερο δυνατό τρόπο. Βολευόμασταν – στην καλύτερη περίπτωση – στο καθεστώς της υποκρισίας , της κλεψιάς , της απάτης . Όταν παίρνει κανείς δανεικά είτε είναι κράτος είτε πολίτης πρέπει να είναι οσα μπορεί να επιστρέψει… Όχι περισσότερα. Βρισκόμαστε πλέον στον πάτο και ελπίζω να μην εχει χειρότερα. Βέβαια ο φασισμός μπορεί να έχει σήμερα άλλο πρόσωπο…Μέσα στο αστικό καθεστώς που ζούμε , η λύση, είναι ένας σοσιαλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο. Παγκοσμίως. Αυτή είναι η λύτρωση του κόσμου . Η Αριστερά όμως στην Ελλάδα δεν βλέπω ότι έχει δυνατότητες…»
Ο καθηγητής Κριαράς πέθανε σήμερα – ήρεμα και «κανονικά» -όπως του άρεσε να λεει περιγράφοντας τη ζωή του- στο σπίτι του στη Θεσσαλονίκη. Στο ίδιο σπίτι, της οδού Αγγελάκη, που τα τελευταία χρόνια λειτουργούσε ως βιβλιοθήκη και αναγνωστήριο για τους μεταπτυχιακούς φοιτητές του , εκεί όπου δεχόταν τον πρωθυπουργούς, υπουργούς, συνεργάτες του.
Η σύζυγος του – Αικατερίνη Στριφτού, καθηγήτρια ψυχοτεχνικής στο πανεπιστήμιο Μακεδονίας – με την οποία ειχαν παντρευτεί το 1936- είχε πεθάνει την πρωτομαγιά του 2000. Δεν ειχαν κάνει παιδιά.
«Φεύγοντας» ο καθηγητής Εμμανουήλ Κριαράς αφήνει πίσω του (για τους μελετητές και φοιτητές του) εκατοντάδες τόμους με πραγματείες, μελέτες , επιστολές, κείμενα, 14 τόμους του µνηµειώδους έργου «Λεξικό της Βυζαντινής Γραµµατείας». Τη συνέχεια ανέλαβε το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας . Ηδη εχει τυπωθεί και κυκλοφορεί ο 18ος τόμος…
Για τους υπόλοιπους ; Τον αγώνα του για το Δημοτικισμό , τη σοφία και τη διαύγεια του πνεύματος του – οπως αυτές «έλαμψαν» σε σειρά συνεντεύξεων που έδωσε -ειδικά μετα τη συμπλήρωση των 100 «πρώτων» χρόνων της ζωής του.
– «Διδασκαλία του ήθους δεν υπάρχει. Μαθαίνουμε την τεχνική. Πώς να μεταδώσουμε τις γνώσεις. Αλλά πώς να βελτιώσουμε το ήθος του ανθρώπου δεν το μάθαμε..
«Η έξαρση είναι το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή. Να εξαρθείς πάνω από τον εαυτό σου. Από τα πάθη σου. Σπάνια εξαίρονται οι άνθρωποι. Η ζωή όλων βέβαια ενέχει στιγμές έξαρσης. Όταν λές την αλήθεια -ακόμα κι όταν σε θίγει, σε πειράζει -είναι έξαρση. Η θυσία για τον άλλο, ο έρωτας, η φιλία , η αφοσίωση είναι έξαρση. .».
«Ανυψώνει τον άνθρωπο ο Ερωτας. Ο πραγματικός, ο αληθινός έρωτας. Ο έρωτας είναι το αντίδοτο του θανάτου. Είναι ίσως η ίδια η ζωή. Μόνο όταν είσαι ερωτευμένος ζείς. Ειδάλλως είσαι …πέτρα…»
«Σήμερα περισσότερο από ποτέ η χώρα χρειάζεται μεταρρυθμίσεις, διότι το σύστημα το οποίο διαβιώσαμε τα τελευταία χρόνια μάς οδήγησε στον πάτο, σε πτώχευση κάθε κοινωνικής και πνευματικής δραστηριότητας. Ιδιαίτερα στο εκπαιδευτικό και το πολιτικό. Αναγκαίο πάνω απ’ όλα είναι να αλλάξουμε νοοτροπία. Οχι μόνο στην πολιτική και τα κόμματα, αλλά σε ατομικό επίπεδο, γιατί όλοι μαζί έχουμε συμβάλει στη δημιουργία αυτού του νεοελληνικού αδιεξόδου», είχε δηλώσει ο ίδιος σε συνέντευξή του στην «Κ» τον Απρίλιο του 2012, δίνοντας το στίγμα του για την δύσκολη περίοδο την οποία διέρχεται η χώρα τα τελευταία χρόνια.
ΠΗΓΗ:»Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»
Εμμανουήλ Κριαράς
Εμμανουήλ Γ. Κριαράς
Ο Εμμανουήλ Γ. Κριαράς (Πειραιάς 28 Νοεμβρίου 1906 – Θεσσαλονίκη 22 Αυγούστου 2014) ήταν Έλληνας φιλόλογος, καθηγητής και αργότερα ομότιμος καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Πίνακας περιεχομένων
Βιογραφικό
Γεννήθηκε στις 28 Νοεμβρίου του 1906 στον Πειραιά[1][2] από οικογένεια κρητικής καταγωγής, (Σφακιά) ενώ τα πρώτα παιδικά του χρόνια έζησε στη Μήλο. Το 1914 με την οικογένειά του εγκαταστάθηκε στα Χανιά της Κρήτης, όπου και τελείωσε τις γυμνασιακές του σπουδές. Το 1924 ξεκίνησε τις σπουδές του στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την οποία αποφοίτησε το 1929. Από το 1930 έως το 1950 εργάστηκε στο Μεσαιωνικό Αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών, αρχικά ως συνεργάτης και από το 1939 ως διευθυντής. Παράλληλα με την εργασία του στο Μεσαιωνικό Αρχείο συνέχισε τις σπουδές του· το 1930 μετέβη στο Μόναχο με υποτροφία της Ακαδημίας Αθηνών για να ενημερωθεί σε θεωρητικά και τεχνικά ζητήματα της λεξικογραφίας στο περιβάλλον του Thesaurus Linguae Latinae, το 1938-1939 και το 1945-1948, ως διδάκτορας πλέον, για μετεκπαίδευση στο Παρίσι, την πρώτη φορά στη βυζαντινολογία και τη δεύτερη στη συγκριτική γραμματολογία. Πήρε το διδακτορικό του δίπλωμα το 1938 από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, με τη διατριβή Μελετήματα περί τας πηγάς του Ερωτοκρίτου [3]. Το 1944 φυλακίστηκε στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου.
Το 1948 ήταν υποψήφιος για την έδρα της νέας ελληνικής φιλολογίας στην Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, την οποία όμως κατέλαβε ο Λίνος Πολίτης. Δύο χρόνια αργότερα, εκλέχτηκε στην θέση του τακτικού καθηγητή της μεσαιωνικής ελληνικής φιλολογίας στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Στη Θεσσαλονίκη δίδαξε κυρίως μεσαιωνική φιλολογία, εκτάκτως μεσαιωνική ελληνική ιστορία, νεοελληνική φιλολογία, αλλά και γενική και συγκριτική γραμματολογία, αφού χάρη στις δικές του ενέργειες ιδρύθηκε το 1965 η πρώτη -και για πολλά χρόνια μοναδική στην Ελλάδα- έκτακτη αυτοτελής έδρα της Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας. Το διδακτικό έργο του Εμμανουήλ Κριαρά διακόπηκε βίαια τον Ιανουάριο του 1968, όταν η Χούντα των Συνταγματαρχών τον απέλυσε για τα δημοκρατικά του φρονήματα [4]. Η απόλυσή του από το Πανεπιστήμιο τον έστρεψε με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα στη σύνταξη του Λεξικού της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας (1100-1669) (την απόφαση για τη συγκρότησή του είχε ήδη πάρει το 1956) και συνέχισε το ερευνητικό και συγγραφικό του έργο μέχρι το τέλος της ζωής του. Η σύζυγός του, καθηγήτρια της ψυχοτεχνικής στη Βιομηχανική Σχολή της Θεσσαλονίκης (σημερινό Πανεπιστήμιο Μακεδονίας), Αικατερίνη Στριφτού-Κριαρά, με την οποία είχε παντρευτεί το 1936, απεβίωσε την 1η Μαΐου του 2000. [5] Ο Κριαράς πέθανε από ανακοπή καρδιάς, στο σπίτι του στη Θεσσαλονίκη, το βράδυ της 22ης Αυγούστου 2014. Ήταν 107 ετών.[6]
Επιστημονικό έργο
Ο Κριαράς ήταν ένας πολυγραφότατος νεοέλληνας επιστήμονας, όπως παρατηρούσε το 2008 ο Παναγιώτης Ζιώγας: «Αν προσεγγίσουμε την παράμετρο Σελίδες των δημοσιευμάτων Κριαρά, τότε καταλήγουμε στις ακόλουθες διαπιστώσεις. Από τις είκοσι περίπου χιλιάδες σελίδες του μετρημένου έργου του Ε. Κριαρά, συντριπτική υπεροχή έχουν τα Λεξικογραφικά που υπερβαίνουν τις οκτώμισι χιλιάδες σελίδες, ακολουθούν τα Γραμματολογικά με περίπου έξι χιλιάδες, τα Σύμμικτα που υπερβαίνουν τις τρεις χιλιάδες, έπονται τα Επιστολογραφικά με περίπου χίλιες πεντακόσιες σελίδες, με τελευταία τα καθαρά Γλωσσικά που εγγίζουν τις εννιακόσιες σελίδες».[7]
Από τα περισσότερα από 1.000 άρθρα και τα περίπου 60 βιβλία που έχει εκδώσει αυτοτελώς μέχρι σήμερα ο Κριαράς, ξεχωρίζουν οι μονογραφίες του για τον Ψυχάρη, το Σολωμό και τον Παλαμά, οι εκδόσεις των παλαιότερων κειμένων της νεοελληνικής λογοτεχνίας (Πανώριας του Χορτάτση, των θεατρικών του Πέτρου Κατσαΐτη, κ.ά), οι ποικίλες μελέτες του για τον δημοτικισμό και κυρίως οι 14 πρώτοι τόμοι του Λεξικού της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας (1100-1669) που έχει καθιερωθεί διεθνώς ως Λεξικό Κριαρά και αποτελεί αδιαμφισβήτητα το σημαντικότερο έργο του. Το 1997, για προσωπικούς λόγους, ο Ε. Κριαράς εγκατέλειψε το μεσαιωνικό λεξικό του, παραδίδοντας το σχετικό λεξικογραφικό του αρχείο στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας της Θεσσαλονίκης. Το Κέντρο συνεχίζει την επεξεργασία του αρχείου και έχει εκδώσει τον 15ο (2006), 16ο (2008), 17ο (2011), 18o (2012) και 19ο (2014) τόμο του Λεξικού, καθώς και δίτομη επιτομή των πρώτων 14 τόμων (με την επιμέλεια Ι. Ν. Καζάζη και Τ. Α. Καραναστάση), η οποία είναι διαθέσιμη στο διαδίκτυο [8]. Στο λεξικογραφικό χώρο ανήκει και η σύνταξη από τον Ε. Κριαρά του Λεξικού της σύγχρονης ελληνικής δημοτικής γλώσσας, γραπτής και προφορικής το 1995 που εξέδωσε η Εκδοτική Αθηνών.
Δημοτικισμός και προσφορά στην πολιτεία
Παρά το πολυσχιδές επιστημονικό του έργο ο Κριαράς δεν υπήρξε «επιστήμονας του εργαστηρίου». Όπως δήλωσε σε συνέντευξή του στην Ο. Αντωνοπούλου το 2002, «ο επιστήμονας δεν πρέπει να μένει μόνο στο εργαστήριο. Βέβαια το εργαστήριο χρειάζεται, διότι αλλιώς εργασία δε θα υπάρξει. Αλλά δε φτάνει αυτό. Εκείνος που έχει συνείδηση των καθηκόντων του των πνευματικών, πρέπει όσο γίνεται να εκλαϊκεύει την επιστήμη του. Αυτό επιδίωξα γενικότερα στη ζωή μου, αλλά κυρίως μετά το ’74, όταν αποκαταστάθηκε η Δημοκρατία στον τόπο μας. Ο επιστήμονας πρέπει να είναι και ερευνητής και δάσκαλος, εκλαϊκευτής».[9]
Ο Κριαράς υπήρξε υπέρμαχος του δημοτικισμού από τα μαθητικά του χρόνια, συγκεκριμένα από το 1923, και αγωνίστηκε με όλα τα μέσα που διέθετε για τα γλωσσικά του πιστεύω. Σημαντική ήταν η συνεισφορά του τόσο στην αναγνώριση της δημοτικής ως επίσημης γλώσσας του ελληνικού κράτους όσο και στην καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος γραφής. Με το νόμο 309/23.1.76 η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή με υπουργό παιδείας το Γεώργιο Ράλλη αποφάσισε την αναγνώριση της δημοτικής στο χώρο της παιδείας και της δημόσιας διοίκησης. Τότε δόθηκε στη σχολική χρήση ανασυγκροτημένη γραμματική της δημοτικής γλώσσας με βάση τη Νεοελληνική Γραμματική του Μανόλη Τριανταφυλλίδη. Η Γραμματική του Τριανταφυλλίδη, τυπωμένη το 1941, για να χρησιμεύσει στην εκπαίδευση χρειαζόταν συντόμευση και κάποια προσαρμογή στην εκπαιδευτική και γλωσσική πραγματικότητα. Το έργο αυτό ανέλαβε ειδική επιτροπή της οποίας μέλος υπήρξε και ο Κριαράς. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1981-1982, η κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου πήρε δύο συμπληρωματικές αποφάσεις: πρώτον, να συντάσσονται οι νόμοι στη δημοτική γλώσσα και να μεταγραφούν οι σημαντικότεροι δικαστικοί κώδικες στη δημοτική και, δεύτερον, να καθιερωθεί το μονοτονικό σύστημα γραφής. Ο Κριαράς ήταν ο πρόεδρος της εικοσαμελούς επιτροπής που ανέλαβε και έφερε εις πέρας το δύσκολο έργο της μεταγραφής των δικαστικών κωδίκων και επίσης πρόεδρος της επιτροπής που εισηγήθηκε το είδος του μονοτονικού που επρόκειτο να εφαρμοστεί. Μετά την καθιέρωση της δημοτικής και μέχρι το θάνατό του ο Κριαράς συνέχισε να υπερασπίζεται τη χρήση της δημοτικής. Αρθρογραφούσε συχνά, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει επιμέρους δυσκολίες στη χρήση της γλώσσας και προτείνοντας λύσεις. Παράλληλα, προσπάθησε να διαφωτίσει και το πλατύ κοινό για επιμέρους γλωσσικά ζητήματα μέσα από τηλεοπτικές εκπομπές (Τα πεντάλεπτα στην ΕΡΤ από το 1985 έως το 1987).
Βραβεία-Διακρίσεις
Η πολύπλευρη προσφορά του καθηγητή Κριαρά τόσο στην επιστήμη όσο και ευρύτερα στο ελληνικό έθνος αναγνωρίστηκε και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η Ελληνική Δημοκρατία του απένειμε τα παράσημα του Σταυρού των Ταξιαρχών του Τάγματος του Φοίνικος (δις), του Σταυρού των Ταξιαρχών του Τάγματος Γεωργίου Α΄ και του Ταξιάρχη του Τάγματος Τιμής. Η Γαλλία του απένειμε το παράσημο του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής και η Ιταλία το παράσημο του Ταξιάρχη επί τιμή της Ιταλικής Δημοκρατίας. Το 1977 για το συνολικό επιστημονικό του έργο του απονεμήθηκε στη Βιέννη από το γερμανικό Alfred Toepfler Stiftung το σημαντικό Βραβείο Herder, ενώ έργα του τιμήθηκαν με τα βραβεία Zappas της Γαλλίας (το διδακτορικό του), Γουλανδρή (η μονογραφία του για το Σολωμό), Γεωργίου Φωτεινού της Ακαδημίας Αθηνών (η έκδοση της Πανώριας), κ.ά. Ο Κριαράς ήταν, μεταξύ πολλών άλλων, επίτιμος πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας, της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων, επίτιμο μέλος του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας και του Σικελικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών. Παράλληλα, είχε εκλεγεί αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και ξένος εταίρος της Ακαδημίας Arcadia της Ρώμης και της Ακαδημίας του Παλέρμο. Το 2006, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή του, τιμήθηκε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με την ανώτατη τιμητική του διάκριση, το Χρυσό Αριστοτέλη[10], ενώ την ίδια χρονιά αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών [11]. Το Σεπτέμβριο του 2009 ο Εμμανουήλ Κριαράς συμπεριλήφθηκε στην τελευταία («τιμητική») θέση του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ για τις βουλευτικές εκλογές της 4ης Οκτωβρίου του 2009. Σε συνάντησή του με τον νέο πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου ο Κριαράς ζήτησε να καταργηθεί η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στο Γυμνάσιο, επισημαίνοντας ότι η «ταυτόχρονη διδασκαλία νέων και αρχαίων ελληνικών στην πράξη προκαλεί σύγχυση, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι μαθητές να είναι γλωσσικά ακατάρτιστοι».[12]
ΠΗΓΗ: BIBLIONET
Το Χάρβαρντ μοιράζεται online τους ελληνικούς θησαυρούς του.
Η ψηφιακή βιβλιοθήκη Κλασικών Σπουδών Loeb του Χάρβαρντ, θα είναι διαθέσιμη σε όλο τον κόσμο. Τα πιο σημαντικά έργα της ελληνικής και λατινικής λογοτεχνίας online.
Από το Φθινόπωρο του 2014, η ψηφιακή βιβλιοθήκη Κλασικών Σπουδών Loeb Classical Library του Χάρβαρντ θα μοιράζεται με χρήστες σε όλο τον κόσμο, σημαντικά έργα της ελληνικής και λατινικής λογοτεχνίας.
Η βιβλιοθήκη ιδρύθηκε το 1911 από τον James Loeb, και η αποστολή της ήταν πάντα να κάνει την κλασική ελληνική και λατινική λογοτεχνία προσιτή σε ένα ευρύ φάσμα αναγνωστών. Η ψηφιακή βιβλιοθήκη θα επεκτείνει αυτή την αποστολή στον εικοστό πρώτο αιώνα.
«Το Harvard University Press έχει την τιμή να ανανεώσει το όραμα της προσβασιμότητας του James Loeb και παρουσιάζει μία διαδικτυακή βιβλιοθήκη, με πλήρεις δυνατότητες αναζήτησης, με περιεχόμενο που εμπλουτίζεται συνεχώς και περιλαμβάνει τα πιο σημαντικά έργα της ελληνικής και λατινικής λογοτεχνίας».
Ολόκληρη η ελληνική και λατινική κλασική κληρονομιά θα εκπροσωπείται σε αυτή την διαδικτυακή βιβλιοθήκη.
Έπος και λυρική ποίηση; Τραγωδία και κωμωδία; Ιστορία, ταξίδια, φιλοσοφία, ρητορική;
Ολα θα είναι διαθέσιμα online σε ένα μοντέρνο και κομψό περιβάλλον, επιτρέποντας στους αναγνώστες να περιηγηθούν, να κάνουν αναζήτηση, να κρατήσουν σημειώσεις, να σχολιάσουν και να μοιραστούν το περιεχόμενο με ευκολία.
Μια γωνιά για όλους τους Έλληνες σε δημόσια βιβλιοθήκη στο βόρειο Λονδίνο
Στεγασμένη σε έναν πολύ όμορφο χώρο σε κεντρικό σημείο, η δημόσια βιβλιοθήκη του Wood Green στο βόρειο Λονδίνο, προσφέρει μία σειρά από υπηρεσίες όπου μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν το δανεισμό βιβλίων, την εκτύπωση σε πολύ χαμηλές τιμές (10p η ασπρόμαυρη σελίδα), την ενοικίαση dvd παντός είδους και πολλά άλλα, ενώ δεν λείπουν οι χώροι αναψυχής και ανάγνωσης αλλά και η παροχή ηλεκτρονικών υπολογιστών και πρόσβασης στο διαδίκτυο.
Ωστόσο, δεν είναι όλα αυτά το θέμα μας. Μέσα στη βιβλιοθήκη, υπάρχει μία ειδική γωνιά η οποία είναι γεμάτη με εκατοντάδες βιβλία στην ελληνική γλώσσα, τα οποία μπορείτε να δανειστείτε δωρεάν (αφού πρώτα εγγραφείτε ως μέλος στη βιβλιοθήκη). Πρόκειται για παλιούς και νέους τίτλους βιβλίων -κυρίως μυθιστορήματα.
Στα ράφια με τα βιβλία στην ελληνική γλώσσα, υπάρχουν τίτλοι τόσο από ξένους όσο και από Έλληνες συγγραφείς ενώ σε πρόσφατη επίσκεψη που πραγματοποίησαμε η ομάδα του eobserver στον χώρο, εντοπίσαμε και αρκετά βιβλία του Νίκου Καζαντζάκη!
Σχετικά με τη δημόσια βιβλιοθήκη του Wood Green, πρόκειται για μία από τις 10 πιο πολυσύχναστες βιβλιοθήκες όλης της Αγγλίας με πάνω από 65,000 επισκέπτες κάθε μήνα. Βρίσκεται στο High Road της περιοχής (αριθμοί 187-197A) και οι ώρες που λειτουργεί έχουν ως εξής:
Δευτέρα – Παρασκευή: 9am – 7pm
Σάββατο: 9am – 5pm
Κυριακή: 12noon – 4pm (πρόσβαση στο ισόγειο και στον πρώτο όροφο μόνο).
Να σημειώσουμε πως πρόσφατα εγκρίθηκε κονδύλι από τον δήμο του Haringey, ύψους 80,000 λιρών με σκοπό την ανακαίνιση και τον εκσυγχρονισμό της βιβλιοθήκης.
Πώς θα καταχωρήσετε τα πνευματικά δικαιώματά σας Διασφαλίστε τα κείμενα, τις φωτογραφίες, τις μουσικές συνθέσεις, τους πίνακες και ότι άλλο δημιουργείτε με το μυαλό σας
Κατά το άρθρο 2 παρ 1 του ν. 2121/1993, ως έργο, νοείται κάθε πρωτότυπο πνευματικό δημιούργημα λόγου, τέχνης ή επιστήμης, που εκφράζεται με οποιαδήποτε μορφή, «ιδίως τα γραπτά κείμενα ή προφορικά κείμενα, οι μουσικές συνθέσεις, με κείμενο ή χωρίς, τα θεατρικά έργα, τα έργα των εικαστικών τεχνών… και οι φωτογραφίες…».
Ο φωτογράφος, με βάση τον παραπάνω νόμο, αποκτά για τις φωτογραφίες του όλα τα δικαιώματα με τη δημιουργία τους, χωρίς να απαιτείται καμιά άλλη διατύπωση και ανεξάρτητα από την αξία κάθε φωτογραφίας. Μπορεί όμως να προβεί σε πράξη κατάθεσης των φωτογραφιών του σε Συμβολαιογράφο προκειμένου να κατοχυρώσει τουλάχιστον τη χρονική στιγμή από την οποία κι έπειτα δεν μπορεί άλλος να χρησιμοποιεί τις φωτογραφίες του.
Τί συνιστά όμως Πνευματικό Δημιούργημα;
Πνευματικό δημιούργημα συνιστά το προϊόν του ανθρώπινου πνεύματος, το οποίο γίνεται αντιληπτό με τις αισθήσεις και λόγω της ιδιαιτερότητας του, διαφέρει από όσα προϋπάρχουν στο περιεχόμενο ή τη μορφή του, ως προς τη συγκεκριμένη δηλαδή οργανική σύνδεση και συνθετική διαμόρφωση των επί μέρους στοιχείων του. Υπάρχει πρωτοτυπία σε αυτό το προϊόν του ανθρώπινου πνεύματος, εφόσον υπάρχει ιδιαίτερη ατομικότητα του έργου, που οφείλεται στην προσωπική συμβολή του δημιουργού.
Κρίσιμο στοιχείο και συνεπώς βασικό κριτήριο της πρωτοτυπίας, η έννοια της οποίας δεν προσδιορίζεται γενικά από το νόμο, αλλά έχει διαμορφωθεί από τη θεωρία και τη νομολογία, υπό το καθεστώς του Ν. 2121/93, είναι η κρίση ότι υπό παρόμοιες συνθήκες και με τους ίδιους στόχους, κανένας άλλος δημιουργός δεν θα ήταν σε θέση να δημιουργήσει έργο όμοιο, ή ότι παρουσιάζει μια ατομική ιδιομορφία ή ένα ελάχιστο όριο «δημιουργικού ύφους», έτσι ώστε να ξεχωρίζει και να διαφοροποιείται από τα έργα της καθημερινότητας και από άλλα παρεμφερή γνωστά έργα. Η μοναδικότητα αυτή μπορεί να αναζητηθεί σε κάποιο από τα γνωρίσματα του έργου (για παράδειγμα στη σύλληψη, στη διατύπωση, στο θέμα του) ανάλογα με το είδος φύση του.
Ειδικότερα, η πρωτοτυπία της φωτογραφίας εκδηλώνεται με την επιλογή θεμάτων, της γωνίας της φωτογράφησης, το φωτισμό, στις αντιθέσεις χρωμάτων ή και σε ενδεχόμενες επεμβάσεις ή παραμορφώσεις κατά τη διαδικασία της εμφάνισης του φιλμ. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι και το άρθρο 6 της οδηγίας 93/98 της Ε.Ε. ρητά προβλέπει ότι η φωτογραφία κατά την έννοια της Διεθνούς Σύμβασης της Βέρνης θεωρείται πρωτότυπη, εφόσον είναι αποτέλεσμα της προσωπικής πνευματικής εργασίας του δημιουργού της, χωρίς να ενδιαφέρει η αισθηματική καταξίωση της ή άλλη καταξίωση του έργου για παράδειγμα, η χρησιμότητα του που είναι αδιάφορη για την προστασία του.
Εφόσον πληρούνται οι παραπάνω προδιαγραφές του νόμου, ο νόμος προστατεύει το έργο, ως άϋλο αγαθό (όχι ως υλικό αντικείμενο καθεαυτό που ενσωματώνει το πνευματικό δημιούργημα) και μόνο σε σχέση με τη συγκεκριμένη μορφή που έδωσε σ’ αυτό ο δημιουργός του.
Τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας αποτελούνται από το «περιουσιακό» και από το «ηθικό δικαίωμα» πνευματικής ιδιοκτησίας. Η «εκμετάλλευση του δικαιώματος» είναι μια εξουσία του περιουσιακού δικαιώματος και η «αναγνώριση της πατρότητας» της κάθε φωτογραφίας είναι μία εξουσία ηθικού δικαιώματος.
Λαμβανομένων υπόψη αυτών των δικαιωμάτων, ο φωτογράφος μπορεί να επιτρέπει ή να απαγορεύει τη χρήση του έργου του, να καθορίζει τους όρους εκμετάλλευσής του, καθώς και να αναγράφεται το όνομά του ως δημιουργού της φωτογραφίας.
– Οι φωτογραφίες προστατεύονται ως αυτοτελή έργα και, προκειμένου να γίνεται νόμιμα η εκμετάλλευσή τους από τρίτους, πρέπει ο δημιουργός φωτογράφος να έχει εκχωρήσει αντίστοιχο δικαίωμα («άδεια εκμετάλλευσης») για κάθε συγκεκριμένη χρήση του έργου του ή να έχει μεταβιβάσει το περιουσιακό δικαίωμα του έργου του.
– Η άδεια εκμετάλλευσης (χρήση φωτογραφίας) εκχωρείται μόνο από το φωτογράφο δημιουργό, αφού η χρήση των φωτογραφιών αποτελεί μέρος του πνευματικού δικαιώματος του φωτογράφου (συγκεκριμένα του περιουσιακού δικαιώματός του). Αυτό σημαίνει πως ο φωτογράφος, είτε ως ελεύθερος επαγγελματίας είτε ως μισθωτός, δεν «πουλάει» φωτογραφίες, αλλά «μεταβιβάζει» το περιουσιακό του δικαίωμα επ αυτών ή «εκχωρεί» ορισμένες εξουσίες του περιουσιακού του δικαιώματος (γιατί το ηθικό δικαίωμα είναι αμεταβίβαστο), έναντι αμοιβής που συμφωνείται.
– Οποιαδήποτε χρήση φωτογραφίας (αντιγραφή, αναπαραγωγή κλπ) χωρίς άδεια από τον δημιουργό της είναι παράνομη και οι κυρώσεις του νόμου, ποινικές και αστικές, είναι αυστηρότατες. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι οι ποινικές κυρώσεις μπορεί να είναι φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και αποζημίωση ύψους τουλάχιστον του διπλάσιου της αγοραίας αμοιβής του κάθε έργου.
Χρύσα Τσιώτση
Δικηγόρος
From www.news.gr – August 25, 1:02 AM
Βιβλιοθήκη Τρικάλων 